Mυοκαρδίτις

Τι είναι μυοκαρδίτις;

Πρόκειται για μια φλεγμονώδη επεξεργασία του μυοκαρδίου. Η φλεγμονή αυτή βέβαια μπορεί να προσβάλλει πέραν των μυοκυττάρων, του διάμεσου ιστού και των αιμοφόρων αγγείων ακόμη και το περικάρδιο, οπότε γίνεται λόγος για μυοπερικαρδίτιδα. Στους ενήλικες η μυοκαρδίτιδα έχει συνήθως υποκλινική πορεία. Δυνατόν όμως να εκδηλωθεί με εικόνα διατατικής μυοκαρδιοπάθειας.

Ποιοι οι μηχανισμοί προσβολής του μυοκαρδίου;

Καταρχήν πρέπει να τονισθεί, ότι η βλάβη στο μυοκάρδιο γίνεται με τρεις τρόπους:

• Με απ' ευθείας δράση του παθογόνου αιτίου στο μυοκαρδιακό κύτταρο

• Με την παραγωγή τοξίνης εναντίον του μυοκαρδίου (π.χ. διφθερίτιδα)

• Μέσω ανοσολογικού μηχανισμού που προκαλεί βλάβη στο μυοκάρδιο ( π.χ. ρευματικός πυρετός)

Ποια τα αίτια;

Οποιοσδήποτε λοιμογόνος παράγων μπορεί να προκαλέσει μυοκαρδίτιδα.

Τα πιο συχνά αίτια μυοκαρδίτιδας είναι :

Μικροβιακές λοιμώξεις: Λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο, σταφυλόκοκκο, πνευμονόκοκκο, γονόκοκκο, σαλμονέλα, φυματίωση, διφθερίτιδα, βρουκέλωση κλπ.

Μυκητιάσεις:  Όπως ασπεργίλωση, μονιλίαση, ιστοπλάσμωση κλπ.

Παρασιτώσεις: Όπως τοξοπλάσμωση, τρυπανοσωμίαση, σχιστοσωμίαση, τριχίνωσης κτλ.

Ιογενείς λοιμώξεις: Λοιμώξεις από αδενοιούς , ηχοιούς, ιούς Coxsackie, κυταρομεγαλοιούς, ιούς της γρίππης, ιό του ΑΙDS, της ηπατίτιδας, του απλού έρπητα ζωστήρα, της παρωτίτιδας, της ερυθράς. Οι ιογενείς λοιμώξεις είναι το πιο συχνό αίτιο μυοκαρδίτιδας.

Άλλα αίτια: Διάφορα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν μυοκαρδίτιδα από υπερευαισθησία, όπως από τα αντιβιοτικά η χλωραμφενικόλη, η πενικιλλίνη, η τετρακυκλίνη. Από τα διουρητικά ενοχοποιείται η σπιρονολακτόνη, η υδροχλωροθειαζίδη και η χλωροθαλιδόνη. Από τα αντιφλεγμονώδη η ινδομεθακίνη, η φαινυλβουταζόνη και η παρακεταμόλη. Τέλος τοξικά για το μυοκάρδιο μπορεί να αποδειχθούν φάρμακα και ουσίες όπως το λίθιο, οι κατεχολαμίνες, ο μόλυβδος, η μεθυσεργίδη, τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά. Επίσης εμπλέκονται και φυσικοί παράγοντες όπως είναι η ακτινοβολία, η υποθερμία και τα δήγματα φιδιών.

Ποια συμπτώματα εμφανίζει η πάθηση;

Ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών μπορεί να είναι ασυμπτωματικό, λόγω της κάλυψης των εκδηλώσεων της μυοκαρδίτιδας από τα συμπτώματα της γενικής λοίμωξης.

Ένα μικρό ποσοστό μπορεί να εμφανίσει στην οξεία φάση (λόγω προσβολής του μυοκαρδίου των κοιλιών) δύσπνοια, εύκολη κόπωση, αίσθημα παλμών, λιποθυμική τάση και πλευροπερικαρδιακό πόνο. Συνήθως υπάρχει πρόσφατο ιστορικό λοίμωξης των αναπνευστικών οδών ή γριππώδους συνδρομής. Επίσης μπορεί να υπάρχουν εκδηλώσεις περιφερικής ή πνευμονικής εμβολής.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Κλινική εξέταση:

Ταχυκαρδία, δυσανάλογη με το ύψος του πυρετού, περικαρδιακός ήχος τριβής, συστολικό φύσημα κορυφής.

Εργαστηριακά ευρήματα:

Αιματολογικές εξετάσεις: Παρατηρείται λευκωκυττάρωση με πολυμορφοπυρήνωση, αύξηση της ταχύτητας καθίζησης των ερυθρών , καθώς και των μυοκαρδιακών ενζύμων (CK-MB,Τροπονίνη, SGOT, LDH).

Kαλλιέργεια αίματος: Καλλιέργειες από το αίμα, ή σε επιχρίσματα από το φάρυγγα για την απομόνωση του ιού, πράγμα πολύ δύσκολο ακόμη και κατά την διάρκεια της νεκροψίας.

Τα αντισώματα του ορού στην οξεία φάση και κατά την ανάρρωση είναι αυξημένα.

Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Συχνά οι αλλαγές είναι παροδικές και πρόκειται για μη ειδικές αλλοιώσεις του τμήματος ST-T. Ενώ πιο σπάνια συναντώνται κολπικές και κοιλιακές αρρυθμίες, διαταραχές της κολποκοιλιακής και ενδοκοιλιακής αγωγής.

Υπερηχοκαρδιογράφημα: Αύξηση του πάχους του μυοκαρδίου (λόγω οιδήματος), ενώ στις βαριές και στις χρόνιες μορφές παρατηρείται συνήθως διάταση των καρδιακών κοιλοτήτων με καθολική υποκινησία που μοιάζει με διατατική μυοκαρδιοπάθεια. Εντοπίζεται και αξιολογείται η ανεπάρκεια  της μιτροειδούς ή της τριγλώχινος βαλβίδας.

Καρδιακός καθετηριασμός και στεφανιογραφία: Για την εκτίμηση της λειτουργικής κατάστασης των καρδιακών κοιλοτήτων και τον αποκλεισμό της στεφανιαίας νόσου.

Ενδομυοκαρδιακή βιοψία: Βοηθάει για την εξακρίβωση της αιτίας και την εκτίμηση της σοβαρότητας της πάθησης.

Ποιες οι επιπλοκές;

Καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμίες, διαταραχές της αγωγής, εμβολικά φαινόμενα, μυοπερικαρδίτιδα, ενδοκαρδίτιδα.

Ποια η θεραπεία;

Συνιστάται ξεκούραση στο κρεβάτι, αποφυγή κάθε σωματικής κόπωσης, και χορήγηση οξυγόνου.

Η αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας γίνεται με την κλασική θεραπευτική αγωγή.

Η χορήγηση κορτιζόνης και αντιφλεγμονωδών καλό είναι να αποφεύγεται τις πρώτες μέρες.

Στους ενήλικες η μυοκαρδίτιδα έχει συνήθως υποκλινική πορεία. Δυνατόν όμως να εκδηλωθεί με εικόνα διατατικής μυοκαρδιοπάθειας.