Αγγειοπλαστική με Stent - Τι είναι το Στεντ (Stent)

Το stent είναι ένα μικροσκοπικό μεταλλικό πλέγμα τοποθετημένο πάνω σε μπαλόνι στην άκρη ενός καθετήρα. Ο καθετήρας είναι αρκετά μικρός ώστε να μπορεί να προωθηθεί στη στεφανιαία αρτηρία και να φτάσει στο σημείο της βλάβης. Στην εξωτερική άκρη του καθετήρα συνδέεται μια αντλία.

Στο σημείο της στένωσης ασκείται θετική πίεση από την αντλία, οπότε το μπαλόνι διατείνεται και ανοίγει το stent. Ο καθετήρας με το μπαλόνι αποσύρεται, ενώ stent παραμένει στο τοίχωμα της αρτηρίας. Η αρτηρία ανοίγει κατά τη διαστολή του μπαλονιού στο σημείο της στένωσης, ακριβώς όπως συμβαίνει με την απλή αγγειοπλαστική. Η. παραμονή του πλέγματος στο εσωτερικό τοίχωμα της αρτηρίας σταθεροποιεί το αρχικό αποτέλεσμα, οδηγώντας σε επιτυχία την επέμβαση.

Stent τοποθετημένο μέσα στη αθηρωματική πλάκα

Stent τοποθετημένο μέσα στη αθηρωματική πλάκα

Πως γίνεται η αγγειοπλαστική

Ο γιατρός εισάγει ένα καθετήρα (ονομάζεται οδηγός καθετήρας αγγειοπλαστικής) σε μια μεγάλη αρτηρία (συνήθως τη μηριαία αρτηρία), τον οποίο οδηγεί στο στόμιο της στενωμένης αρτηρίας της καρδιάς.

Εν συνεχεία μέσα από το καθετήρα εισάγει ένα μακρύ και πολύ λεπτό σύρμα (ονομάζεται οδηγό σύρμα αγγειοπλαστικής) το οποίο φθάνει και περνά μέσα από τη στένωση της αρτηρίας.

Πάνω σε αυτό το σύρμα «κυλά» ένας καθετήρας που στην άκρη του φέρει ένα μπαλόνι το οποίο τοποθετείται μέσα στη στένωση. Κατόπιν ο γιατρός φουσκώνει το μπαλόνι το οποίο συμπιέζει την αθηρωματική πλάκα και διαστέλλει τη στενωμένη αρτηρία.

Εν συνεχεία αφαιρείται ο καθετήρας-μπαλόνι.

Εάν ο γιατρός αποφασίσει να τοποθετήσει stent πάνω από το οδηγό σύρμα «κυλά», ένας άλλος καθετήρας ο οποίος φέρνει στην άκρη του μπαλόνι που έξω από αυτό τοποθετείται το συρμάτινο πλέγμα (stent).

Με το φούσκωμα του μπαλονιού διαστέλλεται και το stent. Εν συνεχεία το μπαλόνι κρατά τη στένωση ανοικτή.

Κατόπιν το μπαλόνι ξεφουσκώνει και αφαιρείται ενώ το stent παραμένει μέσα στη στένωση, κρατώντας την αρτηρία ανοικτή.

 

Μια σύντομη ιστορία του Stent - Το δίλημμα της επαναστένωσης

Sent

Η έννοια του stent δημιουργήθηκε μετά τη χρήση των μπαλονιών για τη διαστολή των στεφανιαίων αρτηριών (αγγειοπλαστική) την πρώτη δεκαετία χρήσης τους (1977-87). Και τούτο γιατί η αγγειοπλαστική δημιουργούσε ένα σοβαρό πρόβλημα. Περίπου 30% των στεφανιαίων αρτηριών που διατείνονταν μέσα στο πρώτο εξάμηνο λόγω μιας υπερπλαστικής αντίδρασης του τοιχώματος της αρτηρίας από το τραυματισμό της, λόγω της διάτασης του μπαλονιού ξανάκλεινε ή δημιουργούσε σοβαρή στένωση. Η λύση σε αυτό το πρόβλημα ήταν η εγχείρηση bypass.

Το πρώτο Stent

Η σκέψη για λύση αυτού του προβλήματος ήταν απλή. Να δημιουργεί ένας σωλήνας ή ένας "νάρθηκας" από μέταλλο που να τοποθετείται στο στεγνωμένο σημείο της αρτηρίας και να την κρατά ανοικτή. Έτσι δημιουργήθηκαν τα stent που αποτελούνται από ένα ελαστικό μέταλλο σαν πλέγμα τοποθετημένο πάνω από ένα μπαλόνι αγγειοπλαστικής που βρίσκεται στο άκρο ενός ειδικού καθετήρα. Το stent μόλις τοποθετηθεί πάνω από τη στένωση εκπτύσσετε κατά πλάτος με το φούσκωμα του μπαλονιού. Το 1986, στην Τουλούζη της Γαλλίας, ο Ζακ Puel και ο Ulrich Sigwart  τοποθέτησαν το πρώτο stent σε μια ανθρώπινη στεφανιαία αρτηρία. Το 1994 το πρώτο Palmaz-Schatz stent εγκρίθηκε για χρήση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κατά τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας, διάφορες γενεές, από γυμνό μέταλλο, stent αναπτύχθηκαν, με όλο και καλλίτερα αποτελέσματα

Ένα επίμονο πρόβλημα

Stent διαταθέν

Αλλά ενώ τα γυμνά stents ουσιαστικά μείωσαν σημαντικά το ποσοστό επαναστένωσης σε σχέση με την απλή αγγειοπλαστική δεν το εξάλειψαν. Έτσι σε ένα ποσοστό 25% των περιπτώσεων στους έξι μήνες χρειάζονταν επανάληψη της αγγειοπλαστικής ή τη διενέργεια bypass. Η επαναστένωση οφειλόταν κύρια σε παθολογικά υπερβολική αύξηση των λείων μυϊκών ινών του τοιχώματος της αρτηρίας από το φούσκωμα του μπαλονιού και τον αποκαλούμενο από τον  Andreas Gruentzig "ελεγχόμενο τραυματισμό"

Stents με απελευθέρωση φαρμάκου (Drug-Eluting Stent)

Από τη χρήση των stent κατανοήθηκε ότι η λύση του προβλήματος της επαναστένωσης δεν θα προερχόταν από τη καθαρώς βελτίωση της μηχανικής λειτουργίας του stent αλλά με άλλο τρόπο και μάλιστα από τις φαρμακολογικές προόδους. Εάν η ιατρική χρησιμοποιεί το κυκλοφορικό σύστημα του ανθρώπου ως "εθνική οδό" για να εφαρμόσει μια θεραπεία με διάφορες συσκευές, θα μπορούσε επίσης να το χρησιμοποιήσει για τη χορήγηση τοπικά κάποιου φαρμάκου. Έτσι δοκιμάστηκαν διάφορα φάρμακα που ήταν γνωστό ότι διακόπτουν τις βιολογικές διαδικασίες που προκαλούν τη επαναστένωση.

Τα stents «ντύθηκαν» με αυτά τα φάρμακα, που προσαρμόστηκαν σε ένα λεπτό πολυμερές στρώμα στην εξωτερική πλευρά του stent.

Μερικές φορές τα stent αυτά αναφέρονται και ως "ντυμένα" ή "εμποτισμένα" stent και χαρακτηρίζονται από τρία στοιχεία.

• Ο τύπος του stent που φέρνει το επίστρωμα φαρμάκου
• Ο τρόπος απελευθέρωσης του φαρμάκου
• Το είδος του φαρμάκου που απελευθερώνεται και το πώς ενεργεί στο αρτηριακό τοίχωμα για να αποτρέψει την επαναστένωση

Μια άλλη βασική παράμετρος για την επιτυχή τοποθέτησή του είναι η ικανοποιητική διάταση αυτού ώστε να μη παραμένουν κενά μεταξύ του stent και του αρτηριακού τοιχώματος τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα όπως η οξεία ή υποξεία θρόμβωση

Συνήθως η επιλογή του μεγέθους και της διάτασης γίνεται κατά την διάρκεια της στεφανιογραφίας, στο εργαστήριο καθετηριασμών, αν και μερικοί καρδιολόγοι  χρησιμοποιούν περισσότερες αναλυτικές πληροφορίες που λαμβάνονται μέσω της ενδοαγγειακής απεικόνισης υπερήχων με ειδική συσκευή καθετήρα (ενδοστεφανιαίο υπερηχογράφημα)