Υπερκαλιαιμία (Υψηλό κάλιο)

Φυσιολογικές τιμές καλίου: 3.5-5mEq/L)

Κύρια αίτια υπερκαλιαιμίας:

α) Η ανακατανομή του που συμβαίνει βασικά σε οξέωση

β) Η αθρόα έξοδός του από τα κύτταρα, όπως συμβαίνει σε κάθε είδους κυτταρική βλάβη (ραβδομυόλυση, σύνδρομο λύσης του όγκου, αιμόλυση, υπερκαταβολισμό κ.ά.)

γ) Τα φάρμακα που μειώνουν την αποβολή του δια των νεφρών. Τέτοια είναι

  • η σπειρονολακτόνη

  • η αμιλορίδη και η τριαμπτερένη

  • τα μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη

  • α-ΜΕΑ 

Οι σημαντικοί κίνδυνοι από την εμφάνιση της υπερκαλιαιμίας είναι η πρόκληση κοιλιακής μαρμαρυγής ή ασυστολίας ή και καρδιακής ανακοπής. Οι ασθενείς με υπερκαλιαιμία παραπονιούνται για παραισθήσεις, έντονη μυϊκή αδυναμία (νοιώθουν σαν σκοτωμένοι, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν) και εμφανίζουν παραλύσεις των άκρων τους (κυριολεκτικά σέρνουν τα πόδια τους).

Ηλεκτροκαρδιογράφημα

  • Οξυκόρυφα Τ και σμίκρυνση του διαστήματος Q-T, όταν το κάλιο κυμαίνεται από 5,5-6,5 mEq/L.
  • Επιπέδωση του επάρματος P και διεύρυνση του διαστήματος QRS, όταν το κάλιο είναι πάνω από 7 mEq/L.
  • Σε ιδιαίτερα αυξημένα επίπεδα το διάστημα QRS είναι πολύ διευρυμένο και συγχωνεύεται με το έπαρμα Τ.

Θεραπεία

Πρέπει να αρχίζει όταν αυτό ξεπεράσει τα 6 mEq/L και περιλαμβάνει τη χορήγηση γλυκόζης με ινσουλίνης  (50 ml διαλύματος 35-50% με 10 IU ινσουλίνης ΕΦ, η οποία επαναλαμβάνεται ανά 6ωρο) ή ιονταλλακτικών ρητινών όπως είναι το kayexalate (από το στόμα σε δόση 30 gr μέσα σε 1 ποτήρι νερό, μαζί με 30 ml λακτουλόζης (duphalac) ανά 6ωρο ή σε υποκλυσμούς, όπου βέβαια για να έχει αποτέλεσμα πρέπει να παραμείνει στο έντερο για τουλάχιστον 30 min. Τα δύο αυτά αρχικά μέσα χρησιμοποιούνται σε ήπιες υπερκαλιαιμίες (μέχρι 7,5 mEq/L) και μπορούν να μειώσουν τα επίπεδά του περίπου κατά 2 mEq/L, μέσα σε 1-2 ώρες.

Τέλος σε πολύ σοβαρές υπερκαλιαιμίες επιβάλλεται η υπό ηλεκτροκαρδιογραφικό έλεγχο χορήγηση γλυκονικού ασβεστίου, το οποίο ανταγωνίζεται τη δράση του καλίου στις μεμβράνες των μυοκαρδιακών ινών ταχύτατα μέσα σε 30-60 min, για μικρό όμως χρόνο αν και δε μεταβάλλει τα επίπεδά του στο αίμα.

Η αιμοκάθαρση προσφέρει ριζική αντιμετώπιση της υπερκαλιαιμίας και έχει τη δυνατότητα να αποβάλλει γύρα στα 50 mEq καλίου ανά ώρα.

Μαυροματίδης Κώστας