Δήγματα (τσιμπήματα) εντόμων

Λέγοντας δήγματα εντόμων θα εννοούμε τόσο τα τσιμπήματα, όσο και τα κεντρίσματα από αυτά. Η ενότητα αυτή γενικά θα είναι κάπως εκτεταμένη αφού στην Ελλάδα τα έντομα είναι σημαντικό αίτιο νοσηρότητας.

Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν εκατοντάδες είδη εντόμων των οποίων τα δήγματα προκαλούν πρόβλημα και οι επιστημονικές ταξινομήσεις αυτών είναι αρκετά δύσκολες (υπάρχει ολόκληρος κλάδος που ονομάζεται Ιατρική Εντομολογία), θα απλοποιήσουμε την κατάσταση διαχωρίζοντας τα έντομα σε δηλητηριώδη και μη δηλητηριώδη.

Δηλητηριώδη: Μέλισσες, σφήκες, σβούροι και άλλα υμενόπτερα, σκορπιοί κλπ. Δεν υπάρχουν αράχνες με δηλητήριο στη χώρα μας. Επίσης δηλητηριώδεις σκορπιοί με νευροτοξικά δηλητήρια (π.χ black death scorpion είναι απόντες από την ελληνική πανίδα.

Μη δηλητηριώδη: Σκνίπες, κουνούπια, βδέλλες, ψύλλοι, ψείρες, κοριοί, τα ακάρεα της ψώρας κ.λ.π.

Τα μεν δηλητηριώδη κεντρίζουν, τα υπόλοιπα απλώς τσιμπούν.

Υπάρχει σαφής και ειδοποιός διαφορά μεταξύ ενός εντόμου με κεντρί και ενός απλού τσιμπήματος.

Το έντομο με κεντρί προσβάλλει τα θηλαστικά και τον άνθρωπο στα πλαίσια αμυντικής αντίδρασης. Το κεντρί απελευθερώνει επώδυνο δηλητήριο στο σώμα του εχθρού με στόχο την απομάκρυνσή του. Στη μέλισσα μάλιστα, το κεντρί αποτελεί μέρος του εντερικού σωλήνα της με αποτέλεσμα να πεθαίνει μετά το δήγμα (θυσιάζεται για το γενικό καλό της κυψέλης!).

Αντίθετα τα κουνούπια και τα άλλα αιματοφάγα έντομα τσιμπώντας μας απελευθερώνουν τοπικά σάλιο με αντιπηκτική ουσία με σκοπό να τραφούν και να ζήσουν από το αίμα μας.

Χαρακτήρες δήγματος εντόμων
Συμπτώματα	Δηλητήριο (κεντρί)	Χωρίς δηλητήριο
Κνησμός	Μερικές φορές	Πάντα (έντονος)
Πόνος	Πάντα (έντονος)	Σπάνια
Αναφυλαξία	Συνήθης	Σπάνια
Ερυθρότητα	Πάντα-μπορεί να γενικευθεί	Ελαφριά/απούσα

Από τον παραπάνω πίνακα δεν πρέπει να εννοηθεί ότι τα μη δηλητηριώδη έντομα είναι ακίνδυνα για την Δημόσια Υγεία. Στην πραγματικότητα ευθύνονται για τη μετάδοση εκατοντάδων ασθενειών στον άνθρωπο (ελονοσία, επιδημικός και ενδημικός τύφος, νόσος του Lyme, Μεσογειακός τύφος, πανώλης κ.λ.π.). Το πιο συνηθισμένο είναι να αποτελούν μία ενοχλητική παρουσία και να προκαλούν έναν έντονο κνησμό με τα τσιμπήματά τους.

Αλλεργική και αναφυλακτική αντίδραση

Τα δήγματα από τις μέλισσες, σφήκες και τα άλλα δηλητηριώδη έντομα είναι πολύ επώδυνα και προκαλούν έντονες τοπικές αντιδράσεις γύρω από το σημείο του κεντρίσματος (ερυθρότητα και οίδημα που μπορεί να εξαπλωθεί και μέχρι 30 εκατοστά γύρω από το δήγμα).

Σε ορισμένα ευαίσθητα άτομα μπορεί να παρατηρηθεί μία γενικευμένη αντίδραση γνωστή ως αναφυλαξία: Διάχυτη ερυθρότητα και οίδημα σε όλο το δέρμα και μερικές φορές λαρυγγικό οίδημα και σπασμός των βρόγχων που μπορεί να αποβούν και μοιραία.