Ηλεκτροπληξία

Ηλεκτροπληξία ονομάζεται η δίοδος ηλεκτρικού ρεύματος από το εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος. Αποτελεί συνήθως οικιακό ή εργατικό ατύχημα, ενώ αντίστοιχη κλινική εικόνα παρουσιάζει και η κεραυνοπληξία .

Σπουδαίοι παράγοντες που καθορίζουν το αποτέλεσμα της ηλεκτροπληξίας είναι η τάση του ρεύματος, η αντίσταση των ιστών και ο χρόνος διέλευσης του ηλεκτρικού ρεύματος. Πιο επικίνδυνο είναι το υψηλής τάσεως ρεύμα (εργατικά ατυχήματα, κεραυνοπληξία) κυρίως όταν συνδυάζεται με χαμηλή αντίσταση των ιστών (βρεγμένο δέρμα) και αυξημένο χρόνο διέλευσης.

Κύριος μηχανισμός θανάτου είναι οι αρρυθμίες, όπως η κοιλιακή μαρμαρυγή. Κατά την κεραυνοπληξία είναι δυνατόν να παρατηρηθεί κοιλιακή ασυστολία. Μπορεί εξάλλου να συμβεί και αναπνευστική ανακοπή ή ασφυξία από σπασμό του διαφράγματος. Τέλος ο θάνατος μπορεί να προήλθε από την εκτίναξη του θύματος από το ηλεκτρικό ρεύμα. Αναζητούνται κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, κακώσεις του θώρακα και της κοιλιάς, κακώσεις της σπονδυλικής στήλης, κατάγματα και ρήξεις μυών και τενόντων λόγω του τετανικού σπασμού. Συχνά ο τετανικός σπασμός των δακτύλων εμποδίζει το θύμα να αποσύρει τα άκρα του από την πηγή του ρεύματος αυξάνοντας το χρόνο διέλευσης.

Στα σημεία εισόδου και εξόδου του ρεύματος από το σώμα παρατηρούνται θερμικά εγκαύματα. Συχνά η εικόνα είναι παραπλανητική, καθώς η βλάβη στο δέρμα είναι μικρή, ενώ στο βάθος ενδέχεται να υπάρχουν εκτεταμένες νεκρώσεις μυών. Οι μύες και τα νεύρα έχουν χαμηλή αντίσταση και γι’αυτό το ρεύμα εκλεκτικά περνά μέσα από αυτά. Κατά τη διέλευση του ρεύματος παράγεται και θερμότητα (φαινόμενο Joule), αλλά και αντίστοιχες θερμικές βλάβες.

Το θύμα συνήθως παρουσιάζει απώλεια της συνείδησης. Συχνή είναι η εμφάνιση ημιπληγίας ή παραπληγίας και η πάρεση περιφερικών νεύρων. Όταν αναρρώσει το θύμα υποφέρει από επίμονες νευροπάθειες. Είναι δυνατόν να παρατηρηθεί καταρράκτης και απώλεια ακοής λόγω της διάτρησης του τυμπάνου.

Από την καταστροφή των μυών απελευθερώνονται μυοσφαιρίνη και κάλιο (ραβδομυόλυση). Η μυοσφαιρίνη αποφράσσει τα ουροφόρα σωληνάρια και μπορεί να εκδηλωθεί οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Η υπερκαλιαιμία μπορεί να πυροδοτήσει καρδιακές αρρυθμίες .

Η πρώτη ενέργεια ενός ατόμου όταν κληθεί να προσφέρει βοήθεια είναι να διασφαλίσει ότι η παροχή του ρεύματος έχει σταματήσει. Στη συνέχεια θα πρέπει να απομακρύνει το θύμα από την πηγή του ρεύματος. Ακολουθεί η αναζήτηση των ζωτικών σημείων του θύματος και η εξασφάλιση βατότητας της αναπνευστικής οδού και ακινησίας της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Αν το θύμα δεν έχει σφύξεις και αυτόματη αναπνοή ακολουθείται η διαδικασία της καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης. Ταυτόχρονα καλείται βοήθεια για τη μεταφορά του θύματος στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Με την άφιξη του ασθενοφόρου, θα χρειαστεί απινίδωση, αν το θύμα εμφανίζει κοιλιακή μαρμαρυγή.

Η νοσοκομειακή αντιμετώπιση έχει ως προτεραιότητα την υποστήριξη των βασικών λειτουργιών. Πρώτιστη σημασία έχει η αντιμετώπιση των καρδιακών αρρυθμιών. Αντιμετωπίζονται οι συνοδές κακώσεις και γίνεται περιποίηση των εγκαυμάτων. Ο ασθενής ενυδατώνεται προκειμένου να αυξηθεί η διούρηση και να αποβληθεί η μυοσφαιρίνη. Ελέγχεται διαρκώς το κάλιο του ορού και διορθώνονται οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Πιθανόν να χρειαστούν φυσικοθεραπεία, επανορθωτικές επεμβάσεις και ψυχολογική υποστήριξη.

Προληπτικά, όλα τα νοικοκυριά πρέπει να εξοπλιστούν με ρελέ ασφαλείας στον πίνακα ηλεκτροδότησης. Η λειτουργία του συνίσταται σε αυτόματη διακοπή της παροχής του ρεύματος όταν η τιμή της έντασης ξεπεράσει κάποιο προκαθορισμένο όριο (όταν υπάρξει διαρροή). Οι εργαζόμενοι με το ρεύμα θα πρέπει να τηρούν απαραβίαστα τους σχετικούς κανόνες ασφαλείας. Στα νέα κτίρια οι ρευματοδότες θα πρέπει να τοποθετούνται ψηλά για να αποφευχθούν τα παιδικά ατυχήματα.