Θερμοπληξία

Ο άνθρωπος έχει την δυνατότητα να διατηρεί σταθερή την εσωτερική του θερμοκρασία (36,8 ± 0,4^ο C),  με τη βοήθεια θερμορυθμιστικών μηχανισμών  που έχει. Αυτό του επιτρέπει να ζει σε περιβάλλοντα με μεγάλες διακυμάνσεις της εξωτερικής θερμοκρασίας (π.χ. στους Πόλους , αλλά και στον Ισημερινό). Ο έλεγχος αυτών των μηχανισμών έχει έδρα τον εγκέφαλο.

Σε υψηλές θερμοκρασίες το σώμα αποβάλλει θερμότητα περιορίζοντας τις καύσεις του, με διεύρυνση των μικρών αγγείων, με αύξηση της εφίδρωσης και με επιτάχυνση της αναπνοής. Η αποβολή θερμότητας γίνεται αναλογικά με αγωγή στο 33% , με ακτινοβολία στο 45% και με εξάτμιση στο 22%.

Η θερμοπληξία είναι μία εξαιρετικά επείγουσα ιατρική κατάσταση, απειλητική για τη ζωή η οποία οφείλεται σε ανεπάρκεια ή σε δυσλειτουργία των θερμορυθμιστικών μηχανισμών. Εκδηλώνεται με εγκεφαλικές διαταραχές, υψηλότατο πυρετό και απουσία εφίδρωσης.

Για να συμβεί θερμοπληξία σε κάποιον άνθρωπο θα πρέπει να γίνουν ταυτόχρονα τα εξής: Υψηλή εξωτερική θερμοκρασία με υψηλή υγρασία, (ώστε να εμποδίζεται η απώλεια θερμότητας με εξατμίσεις) και προδιαθετειμένος οργανισμός.

Προδιαθεσικοί παράγοντες

• Ηλικία άνω των 65 ετών.
• Καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια ασθένεια των νεφρών ή του ήπατος.
• Χρήση αλκοόλ και άλλων κατασταλτικών φαρμάκων.
• Χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, φαινοθειαζινών, αντιπαρκινσονικών. ορισμένων αντιαλλεργικών κ.λ.π..
• Ιστορικό παλαιότερης θερμοπληξίας.
• Μοναχικά εξασθενημένα άτομα.
• Υπέρβαρα άτομα.
• Ερασσιτέχνες απροπόνητοι αθλητές σε κοπιώδεις αθλητικές δραστηριότητες (π.χ. σε μαραθώνιο).
• Εργασία κάτω από πολύ υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος.

Συμπτώματα

Ζάλη, έμετος, παραλήρημα και διανοητική σύγχυση, σπασμοί και καμιά φορά πλήρης απώλεια αισθήσεων. Ο πάσχων μπορεί να έχει σκοτοδίνη και να μη μπορεί να σταθεί.

Το δέρμα είναι καυτό, ερυθρό και ξηρό. Ο πυρετός φτάνει στους 41 C. H αναπνοή είναι γρήγορη ενώ ο σφυγμός εξασθενεί προοδευτικά.

Αν ο ασθενής παραμείνει ως έχει γρήγορα παθαίνει μαζική καταστροφή των μυών, νεφρική και αναπνευστική ανεπάρκεια που εκδηλώνονται με αναστολή της αποβολής ούρων και με πνευμονικό οίδημα. Οι αρρυθμίες από την καρδιά είναι παρούσες ενώ βλάπτεται και η πήξη του αίματος. Ο θάνατος υπό αυτές τις συνθήκες είναι αναπόφευκτος.

Θα πρέπει να διακρίνουμε την θερμοπληξία από την θερμική εξάντληση. Η τελευταία οφείλεται σε μεγάλη απώλεια υγρών από τη ζέστη και δεν απουσιάζει η εφίδρωση ενώ ο πυρετός είναι χαμηλός ή απών. Τα συμπτώματα και η όλη εικόνα της θερμικής εξάντλησης είναι λιγότερο δραματικά.

Πρώτες Βοήθειες

• Αφαιρέστε ταχέως τα ρούχα του ασθενούς.
• Ψεκάστε το σώμα με δροσερό νερό (150C). Η χρήση πάγου είναι καλό να αποφεύγεται αλλά θα πρέπει να επιχειρείται αν η θερμοκρασία δεν πέφτει.
• Χρησιμοποιείστε ανεμιστήρες ή οποιοδήποτε μέσο μπορεί να διοχετεύσει αέρα με μεγάλη ταχύτητα. (Προσοχή στο συνδυασμό νερού και ανεμιστήρα! Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας).
• Βάλτε τον ασθενή σε πλάγια θέση ώστε να είναι σε έκθεση μεγάλη επιφάνεια του δέρματός του στη ροή του αέρα.
• Εννοείται ότι ειδοποιείτε το 166.

Ο θερμόπληκτος πολλές φορές χρειάζεται νοσηλεία σε εντατική μονάδα.

Γενικά το 25% των πασχόντων θα πεθάνουν. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να ελαττώσει την θνητότητα.