Μεταστατικά νεοπλάσματα της καρδιάς

Είναι πολύ πιο συχνά επίσης από τα πρωτοπαθή και πολύ συχνά επίσης είναι καρκινώματα παρά σαρκώματα. Η διάγνωση τίθεται από την εμφάνιση καρδιακών δυσλειτουργιών σε αρρώστους με διαγνωσμένο πρωτοπαθή όγκο σε κάποια άλλα όργανα. Η ανάπτυξη καρδιακής διάστασης, ταχυκαρδίας, αρρυθμιών ή καρδιακής ανεπάρκειας επί παρουσίας νεοπλάσματος σε κάποια άλλη περιοχή του σώματος είναι άκρως ενδεικτική καρδιακών μεταστάσεων. Πολύ σπάνια υπάρχει μεταστατικός όγκος μόνο στην καρδιά. Συνήθως συνυπάρχουν διάσπαρτες μεταστάσεις και σε άλλα όργανα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η καρδιακή εμπλοκή μπορεί να είναι η πρώτη ή η μόνη έκφραση ενός εξωκαρδιακού πρωτοπαθούς νεοπλάσματος.

Το συνηθέστερο εύρημα είναι ο επιπωματισμός. Άμεση προσβολή της καρδιάς ή των πνευμονικών φλεβών, μπορεί να οδηγήσει σε απόφραξη φλεβών ή μιας κολποκοιλιακής βαλβίδας, όπως επίσης σε πνευμονική ή συστηματική εμβολή ή και τα δύο.

Μόνο μια μικρή μειονότητα (10%) αρρώστων με μεταστάσεις στην καρδιά, αναπτύσσουν σημεία ή και συμπτώματα καρδιακής δυσλειτουργίας, σαν αποτέλεσμα των καρδιακών μεταστάσεων. Το 90% αυτών εμφανίζουν περικαρδιακές επιπλοκές και περίπου το 10% ενδοκοιλιακές ή ενδομυοκαρδιακές επιπλοκές.

Ειδικοί τύποι μεταστατικών όγκων της καρδιάς

Ο καρκίνος του πνεύμονος και ο καρκίνος του στήθους έχουν την τάση να προσβάλουν το περικάρδιο, οδηγώντας σε συμπίεση του μυοκαρδίου και συλλογή υγρού στο περικάρδιο.

Μια άλλη συνήθης παρουσίαση του καρκίνου του πνεύμονα είναι η προσβολή των πνευμονικών φλεβών μέσα στον πνεύμονα με διασπορά του καρκίνου μέσω του αυλού των πνευμονικών φλεβών μέσα στον αριστερό κόλπο και στη συνέχεια στον δακτύλιο της μιτροειδούς βαλβίδας προκαλώντας καμιά φορά απόφραξη αυτής. Επίσης, είναι συνήθεις οι μεμονωμένες ή οι πολλαπλές νεοπλασματικές εναποθέσεις στην αριστερή κοιλία.

Μεταστατικός καρκίνος από τον πνεύμονα στα επινεφρίδια μπορεί επίσης να επεκταθεί μέσα στην κάτω κοίλη φλέβα και απ' εκεί μέσα στις δεξιές καρδιακές κοιλότητες, όπως ακριβώς κάνει και ο πρωτοπαθής καρκίνος νεφρού ή επινεφριδίων.

Καρκίνος του πνεύμονος ή του στήθους περιβάλλοντας την κύρια δεξιά ή αριστερή πνευμονική αρτηρία μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική αρτηριακή απόφραξη.

Το μελάνωμα έχει σαν υψηλότερη συχνότητα μεταστάσεων στην καρδιά ανά 100 περιπτώσεις οποιουδήποτε νεοπλάσματος. Οι μεταστάσεις μπορεί να εμφανισθούν οπουδήποτε στην καρδιά και συνήθως μελανωτικές μεταστάσεις προσβάλουν τα τοιχώματα και των τεσσάρων κοιλοτήτων της καρδιάς καθώς και του επικαρδίου και ενδοκαρδίου. Οι καρκίνοι σε αυτούς τους αρρώστους είναι σε τόσα πολλά όργανα του σώματος, ώστε η παρουσία του νεοπλάσματος στην καρδιά είναι σχεδόν τυχαίο εύρημα.

Η λευχαιμία προσβάλει την καρδιά. Στις μέρες πριν από τις μεταγγίσεις αιμοπεταλίων, αιμορραγίες μέσα στα μυοκαρδιακά τοιχώματα και μέσα στο ενδοκάρδιο και επικάρδιο ήταν συχνά ευρήματα σε αρρώστους με θανατηφόρα λευχαιμία διαφόρων τύπων. Ιστολογικά λευχαιμική διήθηση μεταξύ των μυοκαρδιακών κυττάρων είναι αρκετά συχνή και καμιά φορά μεγάλες εναποθέσεις λευχαιμικών κυττάρων είναι ορατές μέσα στην καρδιά. Σε λίγους αρρώστους με λευχαιμία παρουσιάζεται περικαρδιακή διήθηση, η οποία είναι συνήθως αιμορραγική. Μεγάλες εναποθέσεις ασβεστίου στην δεξιά καρδιά έχουν επίσης αναφερθεί.

Το λέμφωμα επίσης έχει μια πολύ υψηλή συχνότητα μεταστάσεων στην καρδιά. Σχεδόν το 25% των αρρώστων με λέμφωμα διαφόρων τύπου έχουν λέμφωμα που προσβάλλει το επικάρδιο, μυοκάρδιο ή το ενδοκάρδιο. Σε αντίθεση προς την λευχαιμική προσβολή, οι λεμφωματικές εναποθέσεις είναι συνήθως ευχερώς ορατές.

Καρκινοειδή νεοπλάσματα

Τα καρκινοειδή νεοπλάσματα μπορεί να επεκταθούν και στην καρδιά. Οι όγκοι αυτοί προέρχονται από ειδικά κύτταρα του γαστρεντερικού σωλήνα που βρίσκονται στις κρύπτες του Lieberkuhn. Εντοπίζονται συνήθως στη σκωληκοειδή απόφυση και το τελικό τμήμα του ειλεού και εκκρίνουν σεροτονίνη ή 5-υδροξυτρυπτοφάνη, η οποία αδρανοποιείται στο ήπαρ, τους πνεύμονες και τον εγκέφαλο.

Σε ασθενείς με μεταστάσεις στο ήπαρ δε γίνεται η αδρανοποίηση των εκλυόμενων από τον όγκο ουσιών, με αποτέλεσμα την εμφάνιση των συμπτωμάτων του κακοήθους καρκινοειδούς συνδρόμου. Τα συμπτώματα αυτά είναι η αιφνίδια ερυθρότητα του προσώπου, ο βρογχόσπασμος, η τηλεαγγειεκτασία, η διάρροια και το σύνδρομο δυσαπορρόφησης. Η καρδιά προσβάλλεται όταν επισυμβούν μεταστάσεις στο ήπαρ, οπότε υπερβολική ποσότητα σεροτονίνης εισρέει στο δεξιό κόλπο, δίχως προηγουμένως να αδρανοποιηθεί στο ήπαρ. Η αριστερή καρδιά προστατεύεται από την αδρανοποίηση της σεροτονίνης στους πνεύμονες. Η μιτροειδής και η αορτική βαλβίδα μπορεί να προσβληθούν όταν συνυπάρχει δεξιο-αριστερή διαφυγή.

Η κλινική εικόνα των ασθενών με καρκινοειδές νεόπλασμα και προσβολή της δεξιάς καρδιάς χαρακτηρίζεται από συμπτώματα δεξιάς καρδιακής ανεπάρκειας, καθώς και από τις χαρακτηριστικές εκδηλώσεις του κακοήθους καρκινοειδούς συνδρόμου. Η θεραπεία στις περιπτώσεις αυτές συνίσταται στη συντηρητική αντιμετώπιση της δεξιάς καρδιακής ανεπάρκειας και στη χημειοθεραπεία του νεοπλάσματος.

Από μερικούς χειρουργούς επιχειρήθηκε επιτυχώς η χειρουργική αντιμετώπιση μονήρων μεταστάσεων στο δεξιό κόλπο και στη δεξιά κοιλία από πρωτοπαθείς κακοήθεις όγκους του νεφρού. Σημαντική βοήθεια στην αντιμετώπιση των όγκων αυτών προσέφερε η εξωσωματική κυκλοφορία. Οι πρωτοπαθείς όγκοι του νεφρού επεκτείνονται διαμέσου της κάτω κοίλης φλέβας προς το δεξιό κόλπο. Σε μερικές περιπτώσεις κακοηθών νεφρικών όγκων, οι νεοπλασματικές επεκτάσεις τους στην κάτω κοίλη φλέβα και το δεξιό κόλπο μπορεί να προκαλέσουν πνευμονική εμβολή και καρδιακή ανεπάρκεια.