Αντιπηκτική αγωγή - Αντιπηκτικά φάρμακα

Τι είναι αντιπηκτική αγωγή;

Η χορήγηση φαρμάκων με τα οποία μειώνουμε την πηκτική ικανότητα του αίματος με σκοπό την ελάττωση της πιθανότητας δημιουργίας θρόμβου. Αυτό επιτυγχάνεται με την χορήγηση αντιαιμοπεταλιακών, κουμαρινικών ή τύπου ηπαρίνης αντιπηκτικά.

Αντιαιμοπεταλιακά

Ο κυριότερος εκπρόσωπος είναι το ακετυλοσαλικυλικό οξύ ή ασπιρίνη

Το ακετυλοσαλικυλικό οξύ σε μικρές δόσεις αναστέλλει το σχηματισμό λευκού θρόμβου, αλλά σε μεγάλες μπορεί να τον ευοδώνει.

Η κύρια ανεπιθύμητη ενέργειά του είναι η γαστρορραγία, γι' αυτό αντενδείκνυται σε ασθενείς με ιστορικό γαστρορραγίας ή έλκους στο ανώτερο πεπτικό σύστημα.

Χορηγείται σε δόση 75-300 mg ημερησίως σε στεφανιαία νόσο αλλά και όπου υπάρχει ανάγκη κλασικής αντιπηκτικής αγωγής και δεν μπορεί να εφαρμοσθεί (π.χ. κολπική μαρμαρυγή, θρομβοφλεβίτιδα, τεχνητές βαλβίδες, σε ασθενείς πολύ μεγάλης ηλικίας ή με αιμορραγική διάθεση ή με περικαρδίτιδα, κ.λ.π

Ηπαρίνη

Χορηγείται συνήθως ενδονοσοκομειακά για οξείες καταστάσεις και μικρό χρονικό διάστημα.

Η ηπαρίνη δίνεται ενδοφλέβια ή υποδόρια (με ειδικό τρόπο στον κοιλιακό υποδόριο ιστό, για να μη σχηματισθεί αιμάτωμα) σε δόση που κυμαίνεται πολύ.
Δίνονται 5000 μονάδες ημερησίως για πρόληψη θρομβοφλεβίτιδας.
Αν έχει σχηματισθεί θρόμβος, χορηγούνται 20-30000 ημερησίως, κατανεμημένες σε 6 ημερήσιες δόσεις ή σε συνεχή στάγδην έγχυση, έτσι που ο χρόνος πήξης να διατηρείται διπλάσιος από εκείνον που είχε ο άρρωστος, πριν χορηγηθεί η ηπαρίνη.
Σε δόση ως 50000 μονάδες το πρώτο 24ωρο, μπορεί να χορηγηθεί, αν έχει συμβεί ήδη πνευμονική εμβολή.
Η δράση της ηπαρίνης αναστέλλεται με ενδοφλέβια πρωταμίνη σε δόση 1mg/100 μονάδες ηπαρίνης που είναι να εξουδετερωθεί.

Κουμαρινικά αντιπηκτικά

Τα κουμαρινικά είναι ποικιλία αντιπηκτικών που χορηγούνται από το στόμα για καταστάσεις που χρήζουν μακροχρόνια αγωγή .

Ο χρόνος προθρομβίνης μετριέται καθημερινά αρχικά, σε αραιότερα διαστήματα κατόπιν και όταν έχει επιτευχθεί ο επιθυμητός χρόνος προθρομβίνης σε αλλεπάλληλες εξετάσεις, κάθε μήνα.

Τα πιο κοινά κουμαρινικά είναι η ασενοκουμαρόλη (Sintrom) (συνήθως 1-8 mg/ημ.) και σπάνια η ουαρφαρίνη (Parwarfarin) (συνήθως 1-10 mg/ημ.).

Η πιο σοβαρή επιπλοκή τους είναι η αιμορραγία. Αν εμφανισθεί αιμορραγία, συνήθως αρκεί η διακοπή του φαρμάκου. Αν χρειασθεί, σαν αντίδοτο, μπορεί να δοθεί παρεντερικά βιταμίνη Κ (5-20 mg) σαν αντίδοτο.

Η δράση των κουμαρινικών ενισχύεται από πολλά φάρμακα, όπως είναι η ασπιρίνη, η κλοπιδογρέλη και άλλα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, διάφορα βιοθεραπευτικά και χημειοθεραπευτικά, ορισμένα αντιλιπιδαιμικά κ.λ.π.

Σε οξείες καταστάσεις η αγωγή αρχίζει συνήθως με ηπαρίνη και συνεχίζεται σε 3-4 ημέρες με κουμαρινικά.

Για προληπτικούς σκοπούς, η αγωγή μπορεί να αρχίσει απευθείας με κουμαρινικά.

Πως ρυθμίζεται η από του στόματος αντιπηκτική αγωγή;

Με τον τακτικό ανά 15-30 ημέρες έλεγχο του χρόνου προθρομβίνης η καλλίτερα του INR. Η τιμή του πρέπει να βρίσκεται μέσα σε κάποια πλαίσια που εξαρτώνται από την πάθηση, για την οποία δίδεται η αντιπηκτική αγωγή (ίδε πίνακα πιο κάτω).

Όσο πιο μεγάλη η τιμή του INR τόσο πιο μεγαλύτερο είναι το αντιπηκτικό αποτέλεσμα αλλά παράλληλα και μεγαλύτερος ο κίνδυνος αιμορραγίας. Γιαυτό πρέπει να ακολουθούνται αυστηρά οι οδηγίες του γιατρού.

ΤΙΜΕΣ INR ΓΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
Κλινική ένδειξη	Προτεινόμενα INR
Προφύλαξη σε εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση και χειρουργικές επεμβάσεις υψηλού κινδύνου. Θεραπεία εν τω βάθει φλεβοθρομβώσεως.	2,0-2,5
Πνευμονική εμβολή. Πρόληψη φλεβοθρομβώσεως στο έμφραγμα του μυοκαρδίου. Στένωση μιτροειδούς με εμβολή. Παροδική ισχαιμία. Μαρμαρυγή κόλπου. Υποτροπιάζουσα φλεβοθρόμβωση και πνευμονική εμβολή. Αρτηριακή νόσος και έμφραγμα του μυοκαρδίου.	2-3
Μηχανικές προσθετικές βαλβίδες.
Μηχανικές βαλβίδες α' γενιάς π.χ. Starr-Edwards, Bjork-Shiley.	3-4
Μηχανικές βαλβίδες β' γενιάς π.χ. St. Jude, Medtronic, Monostrut.	2,5-3
Βιοπροσθέσεις (φλεβοκομβικός ρυθμός διακοπή μετά 3-6 μήνες) κολπική μαρμαρυγή.	3-4,5

Αντιπηκτικά και διατροφή: Ποιες θα πρέπει να είναι οι διατροφικές μου συνήθειες νια να ρυθμίζω καλύτερα το χρόνο πήξης μου, λαμβάνοντας αντιπηκτικό φάρμακο;

Τα τρόφιμα πού είναι πλούσια σε βιταμίνη Κ μπορούν να μειώσουν την αποτελεσματικότητα της αντιπηκτικής αγωγής πού λαμβάνετε. Όσο μεγαλύτερη ποσότητα βιταμίνης Κ προσλαμβάνετε με τα τρόφιμα, τόσο πιο μεγάλη είναι ή παραγωγή παραγόντων από το συκώτι πού ευνοούν την πήξη του αίματος. Για το λόγο αυτό ή κατανάλωση τροφίμων πλουσίων σε βιταμίνη Κ θα πρέπει να είναι ισορροπημένη, έτσι ώστε ή δοσολογία του αντιπηκτικού φαρμάκου να είναι σταθερή.

Τα τρόφιμα πού είναι πλούσια σε βιταμίνη Κ είναι ή μαγιονέζα, το σογιέλαιο, το χοιρινό και μοσχαρίσιο συκώτι, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, το σπανάκι, το σέλινο, το μαρούλι, το πράσινο λάχανο, μαϊντανός, όλα τα παραπάνω σε δόση πάνω από 150 γραμμάρια. Είναι εξάλλου σημαντικό να τονίσουμε οτι ή λήψη του αντιπηκτικού φαρμάκου θα πρέπει να γίνεται σε σταθερή ώρα κάθε μέρα, περίπου 3 ώρες μακριά από τα κύρια φαγητά και έτσι παραδοσιακά έχει καθιερωθεί ή λήψη των αντιπηκτικών φαρμάκων να γίνεται κατά τις 6 το απόγευμα. Αυτή ή ώρα ικανοποιεί στο οτι ή λήψη του φαρμάκου γίνεται μακριά από το γεύμα και το δείπνο και συνήθως ό ασθενής βρίσκεται στο σπίτι του και οι πιθανότητες να ξεχάσει να πάρει το φάρμακο του είναι μικρότερες από τι αν θα έπαιρνε το φάρμακο σε άλλη ώρα της ημέρας.

Από τα παραπάνω μπορείτε να καταλάβετε τι σε αυτούς πού παίρνουν αντιπηκτικά φάρμακα ό νόμος της σταθερότητας είναι πρωταγωνιστικός: σταθερή ώρα λήψης αντιπηκτικού φαρμάκου, σταθερή όσο γίνεται) ώρα φαγητών, σταθερή κατανάλωση τροφίμων πού περιέχουν βιταμίνη Κ (όχι για παράδειγμα μία εβδομάδα να κάνουμε χορτοφαγία και μία εβδομάδα να τρώμε μόνο κρέας ή ζυμαρικά). Όλα αυτά είναι θέμα συνήθειας, ισορροπημένης διατροφής και πειθαρχίας στις συμβουλές του ιατρού. Ή συνεργασία ασθενούς πού λαμβάνει αντιπηκτική αγωγή και ιατρού είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική θεραπεία και τη μείωση κινδύνων πού απορρέουν από μη σωστή ρύθμιση της πηκτικότητας. Καθένας μας, είναι διαφορετικός από κάθε άλλον και έχει ανάγκη από διαφορετική δοσολογία αντιπηκτικών φαρμάκων.