Οδηγίες για την υψηλή χοληστερίνη

Γιατί φοβόμαστε την χοληστερίνη;

Διότι είναι ένας από του προδιαθεσικός παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα νόσησης από στεφανιαια νόσο, την σύγχρονη μάστιγα του 20ου αιώνα.

Τι είναι η LDL χοληστερίνη(κακή χοληστερίνη);

Είναι ένα λιπιδαιμικό κλάσμα που δίνει καλύτερη εικόνα του κίνδυνου για στεφανιαια νόσο. Επίσης η περισσότερες θεραπευτικές επεμβάσεις γίνονται στηριζόμενοι στην τιμή της LDL χοληστερίνης.

Τι είναι η HDL χοληστερίνη(καλή χοληστερίνη;

Είναι ένα λιπιδαιμικό κλάσμα που όσο μεγαλύτερα είναι τα επίπεδα της τόσο μικρότερος ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου. Είναι ανεξάρτητος παράγων κίνδυνου εάν η τιμή της είναι κάτω από 35 mg/dl

Ποια η φυσιολογική τιμή της χοληστερίνης;

Δεν υπάρχουν φυσιολογική τιμή της χοληστερίνης, αλλά ανάλογα με το άτομο επιθυμητά όρια χοληστερίνης.

Ποια τα επιθυμητά επίπεδα LDL χοληστερίνης;

Επιθυμητά επίπεδα LDL χοληστερίνη
Κλινική εικόνα	Τιμή LDL χοληστερίνης
Άτομα χωρίς στεφανιαια νόσο και με 1 παράγοντα κίνδυνου	160 mg/dl
Άτομα χωρίς στεφανιαια νόσο και με 2 ή περισσότερους παράγοντες κίνδυνου	<130 mg/dl
Άτομα με στεφανιαια νόσο	<100 mg/dl

 

Εάν η τιμή της LDL χοληστερίνης είναι κάτω από τα επιθυμητά επίπεδα τι γίνεται;

Ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου είναι μικρός όχι όμως μηδενικός, προς τούτο

-Γίνεται έλεγχος της χοληστερίνης κάθε 5 έτη

-Γίνεται καταπολέμηση των άλλων προδιαθεσικών παραγόντων

-Τονίζεται ότι η σωστή διατροφή, η άσκηση και το χάσιμο βάρους είναι πρωταρχικοί παράγοντες για μια υγιή καρδιά.

Εάν η τιμή της LDL χοληστερίνης είναι πάνω από τα επιθυμητά επίπεδα τι γίνεται;

-3 μήνες υπολιπιδαιμική δίαιτα

-Εάν επιτευχθεί η επιθυμητή τιμή συνεχίζεται η δίαιτα

-Εάν δεν επιτευχθεί η επιθυμητή τιμή συνεχίζεται η δίαιτα και χορηγούνται φάρμακα

Πότε πρέπει να κάνω δίαιτα και πότε να πάρω φάρμακα;

Ο δρόμος για την καρδιά περνάει από το στομάχι

Μετρήστε την LDL χοληστερίνη και τους προδιαθεσικούς παράγοντες που έχετε και βάσει του παρακάτω πίνακα καθορίστε τι πρέπει να κάνετε

Κλινική εικόνα	Έναρξη δίαιτας	Έναρξη φαρμακευτικής αγωγής	Επιθυμητή τιμή LDL χοληστερίνης
Άτομα χωρίς στεφανιαία νόσο και με λιγότερους από 2 προδιαθεσικούς παράγοντες κίνδυνου	LDL>160 mg/dl	LDL>190 mg/dl	<160 mg/dl
Άτομα χωρίς στεφανιαία νόσο και με 2 ή περισσότερους προδιαθεσικούς παράγοντες κίνδυνου	LDL>130 mg/dl	LDL>160 mg/dl	<130 mg/dl
Άτομα με στεφανιαια νόσο	LDL>100 mg/dl	LDL>130 mg/dl	<100 mg/dl

 

Ποιες είναι οι βασικές αρχές της υποχοληστεριναιμικής δίαιτας;

Περιορίστε την πρόσληψη λίπους στο 30% των ολικών θερμίδων με αναλογία κεκορεσμένα/ μονοακόρεστα/ πολυακόρεστα 1:1:1.

Περιορίστε τη χοληστερόλη της δίαιτας σε λιγότερο από 300mg/ ημερησίως. (σε περίπτωση μη αποτελέσματος σε 200mg/ ημερησίως)

Αναλυτικές διαιτητικές οδηγίες για τον υπερχοληστερολαιμικό ασθενή

Γενικά

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΔΙΑΙΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗΣ ΣΤΟ ΑΙΜΑ
ΑΠΕΦΥΓΕΤΕ	ΔΙΑΛΕΞΤΕ	ΕΛΑΤΤΩΣΤΕ
ΨΑΡΙΑ-ΚΡΕΑΤΑ	Ψάρια πουλερικά χωρίς το δέρμα τους, άπαχα μέρη βοδινού, αρνίσιου, χοιρινού, ή μοσχαρίσιου κρέατος.	Παχιά μέρη βοδινού, αρνίσιου, χοιρινού κρέατος, εντόσθια, κονσέρβες κρέατος, λουκάνικα, σάντουιτς με λουκάνικα και ζαμπόν, μπέικον, τυριά. Πάπια, ψάρια τηγανισμένα, σαρδέλες, αυγοτάραχο. Οστρακοειδή, γαρίδες, αστακούς, καβούρια
ΓΑΛΑΤΑ ΚΑΙ  ΓΑΛΑΚΤΟ- ΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ	Αποβουτυρωμένο γάλα (υγρό, σε σκόνη ή εβαπορέ), Ημιαποβουτυρωμένο γάλα. Άπαχο 1ή 0% λιπαρά ή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γιαούρτι. Χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά τυριά (2% λιπαρά), Ανθότυρο. Γρανίτα.	Φυσικό πλήρες γάλα, κανονικό, εβαπορέ, συμπυκνωμένο, κρέμα γάλακτος, σαντιγί, απομιμήσεις γαλακτοκομικών προϊόντων, τις περισσότερες κρέμες που δεν προέρχονται από γάλα. Βούτυρο γάλακτος, πλήρες λιπαρών γιαούρτι. Όλα τα λιπαρά τυριά (40% λίπος) σε μορφή κρέμας. Όλα τα φυσικά τυριά π.χ. φέτα, μανούρι, κασέρι, διάφορα είδη γραβιέρας, παρμεζάνα, γκούντα,blue-cheese, rokfort,  ένταμ. Παγωτό.
ΑΥΓΑ	Το ασπράδι του αυγού (2 ασπράδια είναι ισοδύναμα με 1 ολόκληρο αυγό), υποκατάστατο αυγού.	Κρόκος αυγού.
ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ	Φρέσκα ή κατεψυγμένα, κονσέρβες η ξηραμένα, φρούτα και λαχανικά, βραστές πατάτες.	Λαχανικά παρασκευασμένα σε βούτυρο, φρούτα με κρέμα σαντιγί, κομπόστες φρούτων, αβοκάντο.
ΨΩΜΙΑ ΚΑΙ ΣΙΤΗΡΑ	Σπιτικό ψωμί ψημένο με ακόρεστα έλαια, κέικς, κράκερς με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.	Ψωμί του εμπορίου, πίττες, κέικ, κουλουράκια με ξηρούς καρπούς, μπισκότα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, κράκερς υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.
ΟΣΠΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ	Μη αποφλοιωμένα δημητριακά, μη αποφλοιωμένο ρύζι ζυμαρικά, φασόλια, ρεβίθια, φακή.	Ψωμιά που τα αυγά είναι το κύριο συστατικό τους. Κρουασάν, μπατόν σαλέ, μπριός.
ΡΟΦΗΜΑΤΑ	Τσάι, καφές, χυμοί φρούτων. Ψημένο κακάο. Μπύρα με χαμηλή περιεκτικότητα σε οινόπνευμα.	Σοκολάτα, Ιρλανδικός καφές. Οινοπνευματώδη, αεριούχα ποτά
ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΕΛΑΙΑ	Ακόρεστα φυτικά έλαια: ελαιόλαδο, ηλιέλαιο, καλαμποκέλαιο, σησαμέλαιο, λάδι σόγιας,	Βούτυρο, καρυδέλαιο, φοινικέλαιο, υδρογονωμένα λίπη και έλαια (μαργαρίνες), χοιρινό λίπος.
ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ	Σπόροι, κάστανα.	Ινδική καρύδα. Όλοι οι ξηροί καρποί.
ΔΙΑΦΟΡΑ	Μαγιονέζα με λίγες θερμίδες, ντρέσιγκς που παρασκευάζονται από ακόρεστα έλαια που αναφέρονται πιο πάνω, Χορταρικά, καρυκεύματα	Σάλτσες, κρέμες ή σάλτσες τυριών.  Μαγιονέζες.

1. Περιορίστε την ποσότητα της τροφής ώστε να φτάσετε ή να πλησιάσετε όσο το δυνατόν περισσότερο στο ιδανικό σας βάρος διότι η παχυσαρκία είναι μια από τις συχνότερες αιτίες υπερχοληστερολαιμίας.

 

2. Περιορίστε την ποσότητα των λιπών της διατροφής σας στο 30% περίπου της συνολικής ενέργειας. Δηλ. αν παίρνουμε τη μέρα 2000 θερμίδες, το 30% είναι 600 θερμίδες. Επειδή το κάθε γραμμάριο λίπους έχει 9 θερμίδες, διαιρούμε το 600 με το 9 και έχουμε ημερήσια κατανάλωση λίπους περίπου 65 γρ.

 

Προσοχή όμως

Μεγάλη σημασία έχει το είδος του λίπους που θα καταναλώσουμε. Οι ιδανικές αναλογίες είναι:

Το 50% του συνόλου των λιπών να είναι μονοακόρεστα λίπη (δηλ ελαιόλαδο), το 25% πολυακόρεστα λίπη (δηλ σογιέλαιο, καλαμποκέλαιο, ηλιέλαιο, βαμβακέλαιο) και μόνο το υπόλοιπο 25% κορεσμένα λίπη (συνήθως τροφές ζωικής προελεύσεως όπως κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα).

 

3. Περιορίστε τις τροφές που έχουν πολλή χοληστερόλη. Τέτοιες είναι βασικά το κρέας, τα αυγά, τα θαλασσινά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα από πλήρες γάλα.

Χρήσιμες συμβουλές για την επιλογή και παρασκευή των κατάλληλων τροφών.

Αγοράζετε άπαχα μέρη κρέατος. Αφαιρέστε τα λίπη πριν το μαγείρεμα, και στραγγίξατε όσο περισσότερο λίπος μπορείτε πριν το σερβίρισμα (χρησιμοποιείστε, χαρτοπετσέτες εάν είναι αναγκαίο). Αναπτύξτε τη συνήθεια να τρώτε περισσότερα ψάρια (όχι θαλασσινά) και πουλερικά (αφαιρέστε την πέτσα πριν το μαγείρεμα).

Αποφεύγετε τις τροφές που περιέχουν βούτυρο, όπως, πλήρες γάλα, βούτυρο γάλακτος. Αναζητείστε με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά γάλα, τυριά και γιαούρτι. Όταν ψωνίζεται να θυμόσαστε ότι υπάρχει το κρυμμένο λίπος σε πολλά καταναλωτικά αγαθά όπως τα γλυκά, οι πίττες, οι πάστες και τα μπισκότα.

Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι καλά για σας όπως επίσης το ψωμί, τα σιτηρά, τα ζυμαρικά και το ρύζι.

Το μυστικό της υγιεινής διατροφής είναι ο τρόπος μαγειρέματος. Το μαγείρεμα στον ατμό, στο φούρνο, στη σχάρα ή στο γκριλ είναι επίσης καλό. Πολλές τροφές μπορούν να μαγειρευτούν χωρίς λίπος σε φούρνο μικροκυμάτων ή σε αντικολλητικό τηγάνι.

Εάν χρειάζεται να τηγανίσετε χρησιμοποιείστε υγρά ή ακόρεστα λίπη όπως καλαμποκέλαιο ή λάδι. Το επιπλέον λίπος στις σούπες μπορεί να αφαιρεθεί ψύχοντάς το στο ψυγείο για μερικές ώρες και απομακρύνοντας το πηγμένο λίπος της επιφάνειας. Αποφεύγετε τις πλούσιες σε θερμίδες τροφές όπως αυτές που περιέχουν πολλά λίπη.

Ποια φάρμακα χορηγούνται κυρίως, αν αποτύχει η δίαιτα;

Κυρίως οι στατίνες οι οποίες μειώνουν όχι μόνο την χοληστερίνη αλλά και δρουν πάνω στην αθηρωματική πλάκα μετατρέποντας την σε ινώδη και σκληρή. Έτσι μειούται η πιθανότητα ρήξης της πλάκας.

Πότε τα τριγλυκερίδια είναι φυσιολογικά;

Όταν είναι κάτω από 250 mg/dl

Κίνδυνος στεφανιαίας νόσου υπάρχει σε τιμές πάνω από 250 mg/dl.

Εάν τα τριγλυκερίδια είναι πάνω από 250 mg/dl, χρειάζεται χάσιμο βάρους, δίαιτα πτωχή σε λιπαρά (<10% λιπαρά), άσκηση και αποφυγή αλκοόλ.

Εάν είναι πάνω από 1000 υπάρχει σοβαρός κίνδυνος παγκρεατίτιδας.