Στηθάγχη ή πόνος της καρδιάς

Η προσφορά οξυγόνου ή αίματος στην στεφανιαία κυκλοφορία είναι ανάλογη της ζήτησης και επομένως ανάλογη με το καρδιακό έργο. Σε φυσιολογικές συνθήκες μεταξύ προσφοράς και ζήτησης υπάρχει μια ισορροπία. Όταν η προσφορά οξυγόνου ή αίματος στην στεφανιαία κυκλοφορία είναι μικρότερη από την ζήτηση προκαλείται ισχαιμία. Το ερέθισμα αυτής της ισχαιμίας μεταφέρεται με το συμπαθητικό νευρικό σύστημα και γίνεται αντιληπτό σαν στηθάγχη.

Τα κύρια χαρακτηριστικά της στηθάγχης είναι:

Εντόπιση

Χαρακτηριστικά η στηθάγχη εντοπίζεται οπισθοστερνικά. Η μέγιστη ένταση της στηθάγχης μπορεί να ποικίλλει στο πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα, η αλγεινή περιοχή όμως σχεδόν πάντα περιλαμβάνει το στέρνο. Σπάνια εμφανίζονται έκτοπες εντοπίσεις (επιγάστριο και αριστερή υποκλείδια χώρα). Πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ η εντόπιση μπορεί να ποικίλλει από άρρωστο σε άρρωστο στον καθένα είναι πολύ σταθερή. Συχνά η στηθάγχη έχει αντανακλάσεις έξω από το πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα. Συνηθισμένες αντανακλάσεις του πόνου είναι προς το αριστερό άνω άκρο (ωλένιο χείλος), στο δεξιό άνω άκρο, στη ράχη, τον τράχηλο, την κάτω σιαγόνα κ.λπ.

Σχέση με την προσπάθεια

Για να εμφανισθεί στηθάγχη πρέπει να διαταραχθεί η ισορροπία προσφοράς και ζήτησης οξυγόνου στην στεφανιαία κυκλοφορία. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:

Αύξηση ζήτησης οξυγόνου, σε στένωση των στεφανιαίων αρτηριών όταν υπάρχει αυξημένη ζήτηση οξυγόνου (κόπωση - υπερένταση) αυτή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί λόγω της υπάρχουσας στένωσης. Τότε εμφανίζεται στηθάγχη που ονομάζεται σταθερή. Η σταθερή στηθάγχη εμφανίζεται στην κόπωση και όχι μετά από αυτή.

Μείωση της προσφοράς οξυγόνου, μπορεί να προκληθεί από σπασμό ή απότομη στένωση μιας στεφανιαίας αρτηρίας που μπορεί να έχει κάποια στένωση αλλά μπορεί να είναι και φυσιολογική. Η στηθάγχη που εμφανίζεται σε αυτήν την περίπτωση ονομάζεται ασταθής.

Ποιότητα

Η στηθάγχη είναι ένα συσφιγκτικό, πιεστικό αίσθημα που οι μισοί μόνο ασθενείς το χαρακτηρίζουν σαν πόνο ενώ οι υπόλοιποι μιλούν για δυσφορία, σφίξιμο, πίεση, κάψιμο, δύσπνοια κ.τ.λ.. Συχνά ο άρρωστος αδυνατεί να περιγράψει με λόγια το είδος του πόνου και φέρνει την σφιγμένη γροθιά του μπροστά από το στέρνο, υποδηλώνοντας έτσι τον συσφικτικό χαρακτήρα του συμπτώματός του.

Διάρκεια

Η εμφάνιση σταθερής στηθάγχης αναγκάζει τον άρρωστο να σταματήσει την προσπάθεια και το ενόχλημα υποχωρεί σε λίγα λεπτά (3-5 min). Όταν εμφανίζεται ασταθής στηθάγχη, ο σπασμός των στεφανιαίων αρτηριών, που είναι η πιο συνηθισμένη αιτία, παρέρχεται αυτόματα ή με την χορήγηση νιτρωδών πάλι σε λίγα λεπτά. Σε παρατεταμένο σπασμό (πάνω από μισή ώρα) και σε θρόμβωση επισυμβαίνει νέκρωση μυοκαρδίου. Χαρακτηριστικά ο παροξυσμός της στηθάγχης διαρκεί λίγα μόνο λεπτά.

Επίδραση των νιτρωδών.

Η χορήγηση νιτρωδών προκαλεί αγγειοδιαστολή των στεφανιαίων αρτηριών και μείωση του καρδιακού έργου (διαστολή φλεβών) και οδηγεί ταχύτατα στην ανακούφιση του στηθαγχικού πόνου. Γι' αυτό υποστηρίζεται ότι η ανταπόκριση ενός προκάρδιου άλγους στα νιτρώδη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν διαγνωστικό κριτήριο. Ωστόσο το κριτήριο αυτό είναι επισφαλές. Το αρνητικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι πιο αξιόπιστο.